Sosyal Gelişim (2. HAFTA)

0-1 Yaş

Bebeğin kendi ellerine sık sık bakıp, gülümseyerek sesler çıkarmasını destekleyin. Bebeği, ellerini vücudunun önünde görebileceği şekilde kucağınıza oturtun. Onu tutarken ellerine ve parmaklarına masaj yapın. Bebeğe ellerini hareket ettirdikçe ses çıkaran bir bilezik takın. Örneğin yumuşak, havlu saç lastiğine küçük ziller dikebilirsiniz. ( Üzerindeki bütün parçaların sağlam şekilde takılmış olduğundan emin olun, kollarını salladıkça bebeğe zarar verecek hiçbir şey olmasın). Eğer bebeğin zillere ulaşıp, ağzına sokmasından endişe ediyorsanız o zaman bir tulumunun kollarına ziller dikebilirsiniz. Burada amaç kollarını hareket ettirdikçe ses çıktığı için bebeğin hareketi tekrar etme isteğini arttırmaktır. Elleri görüş alanındayken ellerini birbirine vurarak oynatabilirsiniz. Son olarak bebeğin çevresine oyuncakları öyle yerleştirin ki bebek bilinçsizce ellerini sallayınca oyuncakların hareket etmesine neden olsun.

1-2 Yaş

Çocuğu 2 – 5 dakika basit sosyal oyunlar oynaması için destekleyin. Her gün en az bir tane grup oyunu planlayın ve oynayın. Çocukla karşılıklı top yuvarlama, el ele tutuşup müzik eşliğinde dans etme, “Ah Benim Turnam”, “Kırmızı Balık” gibi ront yapma veya birbirlerinin hareketlerini taklit etme gibi oyunlar oynayın. Çocuk kendi kendine küplerle oynarken siz de onun yanına oturarak onun üst üste koyduğu iki üç küpün üstüne bir karton parçası koyarak rampa yapın ve rampanın üstüne oyuncak kamyon veya araba koyup aşağıya kaydırmak için hafifçe ittirmeyi gösterin. Arabayı sırayla kimin kaydıracağı konusunda anlaşın.

2-3 Yaş

Çocuğa yetişkinlerin elbiselerini giydirerek oynayın. Bu yaş grubundaki çocuklar yetişkinlerin giysilerini giyerek taklit yapmaktan çok hoşlanırlar. Çocuğa oynaması için kendi cinsiyetine uygun yetişkin giysi ve aksesuarları (şapka, atkı, kravat, eşarp…) verin. Giysilerin çocuğun kolaylıkla giyebileceği büyüklükte olmalarına dikkat edin. “Haydi oynayalım. Bu gün kim olmak istiyorsun”? deyin. Ayrıca çocuğa hastabakıcı, doktor, itfaiyeci, çiftçi, mühendis vs. gibi mesleklere ait basit eşyalar (önlük, oyuncak steteskop, kepçe…) verin veya onun bunları yapmasına yardım edin. Çocuğun bu rollere ait giysileri tamamlayacak oyuncaklar bulmasına yardım edin. Örneğin, yangın hortumu için bir parça ip, veya üstüne binilen bir oyuncak traktör olabilir. Çocuğun fotoğraflarını çekerek aile bireyleri ile paylaşabilirsiniz.

3-4 Yaş

Çocuğu sırasını beklemesi için destekleyin. Herhangi bir etkinlik yapacağınız zaman çocukla sayışmak için sıkılıkla kullandığımız “Portakalı soydum…”, “O, Piti Piti….” gibi tekerlemelerden birini söyleyerek önce kimin başlayacağını tespit edin. Çocuk başlarda kendi çıkmazsa biraz üzülebilir ve tepki gösterebilir. Ancak siz etkinliğin sırayla yapılmasının gerektiğini söyleyip, bir sonraki etkinlikte çocuğun saymasına fırsat verebilirsiniz. Örneğin: odadan kırmızı nesneler toplayıp bir örtünün üstüne koyarak zıplatma; bir nesnenin aynı amaca yönelik olarak kullanılabilecek bir eşini bulma oyunu (bir kişi kol saati gösterir diğer kişi duvar saati gösterir).
4-5 Yaş

Çocuğun başkaları için tekerleme ve şiir okumasını destekleyin. Çocuğa tekerleme ve basit şiirler okuyun, çocuk büyük olasılıkla kendi sevdiklerini size tekrarlatacaktır. İnternetten tekerleme ve şiir örnekleri seçebilirsiniz. Çocuk bir tekerlemeyi bir çok kez duyduktan sonra tekerlemeyi siz de söyleyin ve çocuğa her satırın son kelimesini tekrarlatın. Yavaş yavaş çocuğun söylemesi gereken kelimelerin sayısını arttırın. Ayrıca her ikinizin işaret parmağına basit yüz resmi çizerek parmaklarınızı konuşturabilirsiniz. Daha sonra çalıştığınız tekerleme ve şiirleri parmaklarınızı konuşturarak tekrar edebilirsiniz.

5-6 Yaş

Çocuğun başkalarına oyunun veya etkinliğin kurallarını açıklamasını destekleyin. Çocuğa lider veya öğretmen olabileceğini söyleyin ve ondan hep beraber oynayabileceğiniz bir grup oyunu tasarlaması için yardım isteyin. Bir A3 kağıdına/fon kartonuna belli sayıda (tercihen en az 1-50) şekil çizin. Şekillerin içine sayılarını yazıp, çocuğun belirlediği sayıların yanına ödül/cezalar koyun. Çocuğun küçük oyuncaklarından birer tane seçerek kendinize piyon yapın. Evde temin ettiğiniz bir zarla (yada küçük kağıtlara 1-6 sayılarını yazıp torbaya koyun) gelen sayı kadar başlangıç sayısından başlayarak ilerleyin. Oyunda sırası gelen ödül ve cezaları uygulayın. Örneğin belli bir sayıya gelen oyuncu bir şarkı söyler, yada 3 sayı geri gider. Oyunu kazanana beraber belirlediğiniz bir ödül verilir. Oyunu tekrar oynayacağınız zaman çocuktan oyunun kurallarını hatırlatmasını isteyin. Çocuğu hazırladığı oyun ve anlatımı için övün.

6-7 Yaş

Çocuğun kukla oynatarak veya kendi rol alarak, hikâyenin bir kısmını canlandırmasını destekleyin. Çocuğun okumaktan hoşlandığı bir hikayenin kahramanlarını kağıda çizip, boyayarak beraber kuklalar yapabilirsiniz. Yaptığınız figürlere pipetler takarak saplı kuklalar oluşturabilirsiniz. Sonra çocuğa bir rolü seçtirip, hikâyeyi baştan oynayın. Gerekirse ona sözel ipuçları verin. Sıra ile çocukla oynadığınız karakterleri değiştirin, böylece çocuk birkaç rolü oynama fırsatı bulsun. İlerleyen zamanda çocuğun kendi hikâyelerini yaratmasını ve onları kendisinin, kuklalarla dramatize etmesini teşvik edin. Eğer çocuk isterse onunla beraber rol yapmaya gönüllü olun.

7-9 Yaş

Çocuğun bir günlük yada hikaye kitabı oluşturmasını destekleyin. İlk kez evde bu kadar uzun süre zaman geçirdiğimiz bu günlerde çocuğun deneyimlerini bir günlüğe yazarak yada hikayeleştirerek ifade etmesini destekleyin. Siz de çocuğa örnek olarak kendi deneyimlerinizi yazabilirsiniz. Yazdığınız günlük yada hikaye kitabını resimler çizerek süsleyebilirsiniz. Oluşturduğunuz ürünleri akşam yatmadan önce beraber okuyarak eğlenceli zaman geçirebilirsiniz.