Özbakım Gelişimi (3. Hafta)
0-1 Yaş

Bebeğin dil-damak-diş etleri ve yanak içlerini uyararak çiğnemeye hazırlık çalışması yapmasını destekleyin. Çocuğunuza beslenme zamanlarında ağız içi uyaran sağlamak, çocuğun beslenme sırasında ağız içinde besini çiğnemeye hazırlık olarak neler yaptığını hissetmesini desteklemek amacıyla sert gevelenen besinler verin. Bebeklere diş kaşıyıcı olarak verilen yapay nesneler beslenme sırasında kullanılmamalıdır. Bunun yerine baton havuç, keçi boynuzu, taze soğan, brokoli sapı, baton turp, elma gibi elinde tutarak dil-damak-diş etleri ve yanak içlerini uyararak çiğnemeye hazırlık çalışması yapacağı besinler verin. Beslenme saatlerinde asla bebeği yalnız bırakmayın. Yapay diş kaşıyıcılar çocuğun çiğnemeye hazırlık .çalışması yapmasında yetersiz kalır. Besinlerin farklı doku, koku, tadı vardır ve hem besinleri hem de çiğneme becerisini keşfetmeye yönelik çocuğa çeşitli deneyimler sağlar. Siz beslenme saatinde kaşıkla onu beslerken bebeğe de mama sandalyesinin tepsisine sert gevelenen besinler (her öğünde 1 tane) koyarak onun araştırmacılığını destekleyin. Kullandığınız gevelenen besinleri öğünden öğüne değiştirin.

1-2 Yaş
Çocuğun ellerini suya sokup yüzünü yıkamasını destekleyin. Etkinliği öğretmeye çocuğa banyo yaptırırken başlayın ve duşta yüzüne nasıl su çarpacağını gerekirse ellerini yönlendirerek gösterin. Ayrıca yemekten önce ve sonra ellerini yıkaması için banyoda lavaboya yetişebileceği bir tabure koyun. Çocuğun ellerini lavabonun içine koyun, kendi başına su sıçratmayı başarana kadar onun ellerini suyun içinde oynatın. Ellerini ıslatıp yüzüne sürmeyi nasıl yapacağını çocuğa gösterin ve sizi taklit etmesini sağlayın. Davranışı pekiştirmek için ıslak ellerini yüzüne sürerken aynaya bakmasına izin verin. Çocuk kendisi için daha fazlasını başardıkça ve beceriyi kazandıkça onu övün. Bu etkinliğe olan ilgi ve becerisini arttırmak için çocuğun yüzüne yüz boyası veya un ile bir işaret koyun. Aynaya bakarak lekenin tamamını yıkayarak çıkarmasını sağlayın.

2-3 Yaş

Çocukların sadece yenebilen nesneleri çiğneyip, yutmasını ve yenmeyen maddelerden uzak durmasını destekleyin. Yemekte çocuğun önüne birisi yenen diğeri yenmeyen iki nesne koyun. Hangisini yediğimizi ona sorun. Doğru cevap için onu övün ve yiyeceği yemesine izin verin. Eğer çocuk ağzına yenmeyen bir şey sokarsa çıkarmasını söyleyin ve neden ağzına koymaması gerektiğini ona anlatın. Nelerin yenebilir veya yenmez olduğunu öğrenmesi için önce nesneler sonra resimlerle tahmin oyunu oynayın. Çocuğun yediğiniz şeyleri göstermesini isteyin. Onları yer gibi yapıp “nam nam” diyerek eğlenceli hale getirin. Sonra çocuktan yenmeyen bir şey göstermesini isteyin. Gösterince “Ööö, bu yenmez” deyin. Çocuğa bir kümeye yediğimiz şeylerin diğerine yemediklerimizin resimlerini koydurarak iki küme yaptırabilirsiniz.

3-4 Yaş

Çocuğa giyeceklerin çıt çıtlarını kapatmayı öğretin. Kalın (tok) kumaş parçalarının üzerine iri çıt çıtlar dikin yada iri çıt çıtlı bir giysi kullanın. Çocuğa çıt çıtları açıp kaparken ne yaptığınızı anlatın ve çocuğun sizi gözlemesini sağlayın. Önceleri çıt çıtın alt kısmını siz tutun ve çocuğun da üst kısmını tutup bastırmasını sağlayın. Çocuğun ellerini yönlendirerek yardım edin ve yavaş yavaş yardımınızı azaltın. Daha sonra kumaş, keçe, sarı mutfak bezi üzerine çocuğun sevdiği resimler çizip arkasına çıt çıt dikin. Bunları başka bir kumaş üzerine çıt çıtlatın. Başlangıçta, büyük çıt çıt kullanın, yavaş yavaş normal boya inin. Önceleri masa veya birinin üstündeki bir giyside çalışın. Sonra çocuğun kendi giysileri üzerinde çalışmasını sağlayın.

Bir parmak kalınlığında 20 cm uzunluğunda kumaştan veya renkli mutfak bezinden şeritler kesip, kemer gibi iki ucuna çıt çıtın karşılıklı yüzlerini dikin. Çocuğun bunları çıt çıtlayarak halka haline getirmesini daha sonra birbirinin içinden halkaları geçirerek zincir yapmasını sağlayın.

4-5 Yaş

Çocuğun kendi giysilerinin düğmelerini çözmesini destekeleyin. Önden düğmeli giysiler kullanın. Başlangıçta, çocuğa iri düğmeli giysiler giydirin ve biri hariç bütün düğmeleri açın. Kalan düğmeyi onun açmasını destekleyin. Yavaş yavaş, her denemede çocuğun açması gereken düğme sayısını arttırın. Çocuğun düğmeleri açma çabasını övün. Eğer çocuk bu etkinlikte zorlanırsa her düğmeyi yarıya kadar açın ve çocuğa tamamlattırın. Çocuk kendi başına bunu başarana kadar yavaş yavaş yardımlarınızı azaltın. Zamanla düğmelerin boyunu küçültün. Çocuk kendi giysilerinin düğmelerini açmayı başardıktan sonra bu beceriyi soyunurken çalışabilir. Çocuğu bunu yaparken gösterdiği bağımsızlığı övün.

5-7 Yaş

Çocuğun bağcıkları fiyonk yapmasını destekleyin. Kalın, renkli bağcık yada kurdela kullanın. Çocuk otururken dizinin üzerine bağcığı sarın. Bağlayışınızı yavaş hareketlerle çocuğa gösterin. Fiyongun birinci halkasını yapın ve diğerini kısmen düğümden geçirin. Çocuğa ilk halkayı baş ve işaret parmakları ile nasıl tutacağını ve çekeceğini gösterin, gerekirse tutmasına yardım edin. Diğer halkayı gevşek halkadan nasıl geçirip sıkıca çekeceğini gösterin. Bağcıkları çapraz geçirip sıkıca çekin ve çocuğun fiyongun her iki halkasını yapıp, birini üstten, diğerini alttan geçirmesini ve çekmesini sağlayın. Çocuğun bağcık bağlama hareketlerini çalışmasını sağlayın. Yassı, kolay tutulabilen bağcıklar kullanın. (yuvarlak bağcıklar kaygan olup zor bağlanır)

Çocuğun aşağıdakileri taklit etmesini sağlayın: a- Bağcıkları çapraz geçirin. b- İlk düğümü atın. c- Bir bağla halka yapın ve bunu “ağaç” olarak adlandırın. d- Öteki bağı “tavşan” diye adlandırın ve bağı ilk halkanın etrafına sararken “tavşanın ağacın etrafında zıpladığını” söyleyin. e- İkinci halkayı yapın ve tavşanın kuyruğunun altından geçirin. Bu da tavşanın kulağıdır. f- Çocuğa ağacı ve tavşanın kulağını çekmesini söyleyiniz. g- Şimdi bağcıklar bağlandı.

7-9 Yaş

Çocuğun çapraz ip sararak, iple atkılar yaparak modeller oluşturmasını destekleyinÖ.

Yaklaşık 8-10 cm genişliğinde ve 20 cm uzunluğunda bir karton yada mukavva parçası temin edin. Bu kartonun uzun kenarlarına 3 cm aralıklarla karşılıklı gelecek şekilde çentikler açın. Yuvarlak bağcık yada kalın ipi bir yukarıdan, bir aşağıdan geçirerek kartonun etrafına sarın. Çocuğa nasıl yaptığınızı gösterin ve sarma işlemine devam etmesi için onun elinin üstünden tutarak hareketi hissetmesini sağlayın. İple farklı sarma şekilleri ile sararak desenler oluşturun. Ayrıca bu desenleri suluboya ile boyayıp, kağıda basarak ip baskısı yapabilirsiniz.